Zajst: posłowie chcą ułatwić prace nad planami ogólnymi. Tylko czy to dobry pomysł?

Zawieszenie kar za nieterminowe wydanie decyzji WZ, rezygnacja z obowiązkowych uzgodnień projektu planu ogólnego oraz umożliwienie wojewodom uchylania planów ogólnych tylko w części – to najważniejsze zmiany w procedurze sporządzania planów ogólnych przewidziane w projekcie przygotowanym przez posłów koalicji rządzącej.  

- Nie wiem, czy dobrym pomysłem są proponowane zmiany. Może okazać się, że plany bez uzgodnień zostaną oprotestowane i rozpocznie się wiele procesów sądowych, co może zatrzymać inwestycje. Gminy powinny zbudować pakiet trudności i szukać rozwiązań jak je zniwelować czy pokonać, a nie "załatwić" przepisem prawnym. To bardzo zła i niebezpieczna praktyka wplatająca prawo do sfery bezprawia. Moim zdaniem jest to zła droga. Zadaniem rządu winno być albo wydłużenie procedur albo przygotowania narzędzi ułatwiających poprawne uchwalenia planu ogólnego. Zabieranie wojewodzie uprawnień to już podważanie istoty państwa. Mam nadzieję, że Sejm i rząd zrozumie, że pozbawianie mieszkańców możliwości konsultacyjnych jest wbrew zasadą demokracji. W tym przypadku również Prezydent RP ma narzędzia do nie podpisania takiej zmiany - podkreśla Witold Zajst, burmistrz Miastka poprzedniej kadencji.

We wtorek, 30 września grupa posłów KO, PSL-TD, Polska2050-TD i Lewicy złożyła w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który realizuje szereg postulatów zgłaszanych przez gminy w związku z trudnościami z wdrażaniem planów ogólnych. 

Posłowie zaproponowali m.in. usprawnienie procedury sporządzania planów ogólnych poprzez zastosowanie wyłącznie formy opiniowania projektu z właściwymi organami i instytucjami oraz rezygnację z konieczności uzyskiwania na tym etapie uzgodnień. W uzasadnieniu wskazano, że wynika to z charakteru dokumentu jakim jest plan ogólny. „Jest to akt planowania przestrzennego o krótkiej liście ustaleń, przedstawiający schemat zagospodarowania przestrzeni. (…) Plan ogólny nie określa docelowego przeznaczenia terenu, a jedynie wskazuje katalog przeznaczeń terenu możliwych do wyznaczenia w planach miejscowych czy decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, które odpowiednio w ramach procedury planistycznej i postępowania administracyjnego są uzgadniane z właściwymi organami i instytucjami” – wskazano w uzasadnieniu.

Projekt zakłada też zmianę zasad zachowania zgodności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z planem ogólnym gminy. Nie będzie konieczne zachowanie zgodności w zakresie maksymalnego udziału powierzchni zabudowy, co umożliwi bardziej elastyczne kształtowanie ustaleń planu miejscowego oraz dostosowanie do zmieniających się potrzeb i uwarunkowań, bez konieczności zmiany planu ogólnego gminy. Zgodnie z propozycją, w przypadku planu miejscowego, dla którego przeprowadzana jest procedura planistyczna z etapem uzgodnień i opinii oraz konsultacjami społecznymi, wystarczające będzie zachowanie zgodności z planem ogólnym gminy w zakresie maksymalnej nadziemnej intensywności zabudowy oraz minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej. Maksymalny udział powierzchni zabudowy określony w planie ogólnym gminy pozostanie wiążącym ustaleniem dla decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Poselski projekt ma też zapobiec uchylaniu przez wojewodów całych uchwał w sprawie planów ogólnych w przypadku stwierdzenia drobnych uchybień. Zgodnie z projektem, organ nadzoru, w przypadku stwierdzenia np. nieznacznych błędów formalnych będzie mógł unieważnić tylko część uchwały ws. planu ogólnego. Rozwiązanie to ma związek z unieważnieniem przez wojewodę śląskiego dwóch uchwał gmin (Jejkowice i Pyskowice) dotyczących planu ogólnego. W obu przypadkach powodem unieważnienia całych uchwał były uchybienia formalne i interpretacyjne związane z nowymi, skomplikowanymi wymogami reformy planowania przestrzennego (zakwestionowane ustalenia dotyczyły wybranych stref planistycznych lub braku danych OUZ w formacie GML).

Projekt zakłada też zawieszenie do dnia 31 grudnia 2026 r. biegu terminów, których przekroczenie jest podstawą do nałożenia kary na gminę za nieterminowe wydanie decyzji w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Ma to związek z masowym napływem wniosków o wydanie tzw. wuzetek i brakiem specjalistów w gminach, które nie są w stanie obsłużyć w terminie wszystkich spraw.

Projekt zakłada też zmianę zasad wejścia w życie pięcioletniego terminu obowiązywania decyzji o warunkach zabudowy. Od 1 stycznia 2026 r. decyzje WZ będą wygasały po upływie 5 lat od dnia, w którym stały się prawomocne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami zasada ta nie dotyczy decyzji, które staną się prawomocne przed 1 stycznia 2026 r., natomiast w wyniku wprowadzanej zmiany nie będzie dotyczyła również decyzji wydanych w sprawach wszczętych przed dniem 16 października 2025 r. „Tym samym nagromadzenie złożonych wcześniej wniosków o warunki zabudowy w gminach i czas oczekiwania na decyzję pozostanie bez wpływu na okres obowiązywania decyzji, ponieważ istotny będzie moment złożenia wniosku przez inwestora” – podkreślono w uzasadnieniu projektu. 

Równolegle do projektu poselskiego procedowany jest rządowy projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Informację o nim opublikowano w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów 30 września br. 

Rządowy projekt zakłada m.in. zmianę zasad wejścia w życie pięcioletniego terminu obowiązywania decyzji o warunkach zabudowy, który ma być uzależniony od momentu złożenia wniosku przez inwestora, a także zawieszenie do końca 2026 roku kar dla gmin za nieterminowe wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

mp/