ZUS: Marynarze, szykujcie się na zmiany! Nowe regulacje już od stycznia

Od nowego roku wejdą w życie przepisy, które uregulują opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne przez marynarzy. Oznacza to utworzenie nowego tytułu do ubezpieczeń – 24 00. Dzięki temu marynarze, bez względu na banderę statku, będą mogli samodzielnie opłacać składki jako płatnicy. Nowe rozwiązania obejmą zarówno osoby, które  pływają pod banderą państw trzecich, jak i tych zatrudnionych w krajach UE i EFTA. To krok, który ma uporządkować dotychczasowe zasady i ułatwić marynarzom dostęp do świadczeń emerytalno-rentowych i zdrowotnych. Z nowych regulacji skorzystać będzie mogło blisko 18 tys. osób.

Nowe rozwiązanie ma umożliwić jak najszerszemu gronu osób, które pracują na statkach morskich, przystąpienie do ubezpieczeń społecznych, niezależnie od bandery. Należy się wówczas zgłosić do ubezpieczeń społecznych z kodem 24 00 i samemu opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Dotychczas marynarze, którzy nie podlegali ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo w Polsce mogli zgłosić się jedynie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno – rentowych. Teraz będą mogli zgłosić się do ubezpieczeń obowiązkowych, także chorobowego i wypadkowego. Zmiana zapewni prawo do rent i emerytur, a także świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.

Marynarz to osoba, która mieszka w Polsce i wykonuję pracę na podstawie marynarskiej umowy o pracę lub na podstawie innej umowy o świadczeniu pracy na morzu na statku o pojemności brutto (GT) 100 jednostek i wyższej oraz o przynależności polskiej lub innej niż polska. Taka osoba musi  zgłosić do ubezpieczeń i przedstawić zaświadczenie wydane przez agencję zatrudnienia albo dyrektora urzędu morskiego.

Jeśli pracujesz jako marynarz na statku pod polską banderą na podstawie marynarskiej umowy o pracę, od 1 stycznia będziesz mógł wybrać, czy chcesz być zgłoszony do ubezpieczeń jako pracownik (wówczas armator będzie miał obowiązek odprowadzenia składek od Twojego przychodu na dotychczasowych zasadach) czy jako marynarz, który sam zgłasza się do ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 24 00 i opłaca składki na własne ubezpieczenia.

Aby zostać płatnikiem składek w ZUS jako marynarz, musisz wykonać trzy kroki: 

• uzyskać zaświadczenie o pracy na morzu, które wydaje, w zależności od formy zatrudnienia, dyrektor urzędu morskiego lub agencja zatrudnienia. Zaświadczenie jest ważne miesiąc od daty wydania,
• zgłosić się do ZUS w ciągu miesiąca od otrzymania zaświadczenia, 
• złożyć formularz ZUS ZUA z nowym kodem tytułu ubezpieczenia - 24 00.

Jeśli nie zgłosisz się w tym terminie to nie będzie podlegał ubezpieczeniom na nowych zasadach.

Po zgłoszeniu się jako płatnik składek w ZUS będziesz samodzielnie opłacać składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe), Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz na ubezpieczenie zdrowotne.

Status marynarza będziesz mógł zawiesić na okres nie krótszy niż 1 pełny miesiąc kalendarzowy i nie dłuższy niż 3 miesiące w danym roku kalendarzowym, jeżeli w tym okresie nie będziesz wykonywał pracy na morzu. W tym czasie: 

• nie musisz opłacać składek, 
• nie będziesz objęty ochroną ubezpieczeniową w razie choroby, macierzyństwa, wypadku czy długotrwałej niezdolności do pracy,  
• okres zawieszenia nie będzie się liczył do emerytury ani renty.

W ciągu 7 dni musisz poinformować ZUS o: 

• zawieszeniu statusu marynarza – w zgłoszeniu wyrejestrowania z ubezpieczeń,
• wznowieniu statusu marynarza – w zgłoszeniu do ubezpieczeń.

Jako płatnik będziesz rozliczać się w cyklu 12-miesięcznym, liczonym od dnia uzyskania statusu marynarza z wyłączeniem okresu zawieszenia. Składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) i zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy będziesz opłacać do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, czyli składki za styczeń 2026 opłacisz i rozliczysz do 20 lutego. Składki będziesz opłacać od kwoty nie niższej niż minimalne wynagrodzenie w danym roku. W 2026 r. podstawą wymiaru składek będzie co najmniej 4806 zł.

Jeśli przekażesz do ZUS pierwszą deklarację rozliczeniową ZUS DRA z podstawą wymiaru składek w wysokości minimalnego wynagrodzenia, to ZUS sam utworzy kolejne deklaracje. W przypadku braku pierwszej deklaracji, lub późniejszego podwyższenia podstawy, albo jej obniżenia np. w przypadku prawa do zasiłku, ZUS nie przygotuje kolejnych dokumentów.

Jeśli chcesz opłacić wstecznie składki emerytalne i rentowe za okres od 1.01.2021 do 31.12.2025 i zostać objęty tymi ubezpieczeniami: 

• nie możesz podlegać we wskazanym okresie tym ubezpieczeniom,
• musisz mieć status marynarza przez co najmniej 3 miesiące w każdym roku objętym wnioskiem . Potwierdzi to zaświadczeniem od dyrektora urzędu morskiego, które jest ważne przez miesiąc od wydania, 
• musisz złożyć wniosek o opłacenie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za wybrane miesiące w tym okresie o symbolu RMS wraz z kopią tego zaświadczenia.

Wniosek RMS będziesz mógł złożyć od 1 stycznia 2026 roku do 31 grudnia 2027 roku samodzielnie lub będzie mógł to zrobić Twój pełnomocnik. Możesz to zrobić papierowo – w każdej placówce ZUS lub elektronicznie jako załącznik do pisma ogólnego (POG) na profilu PUE/eZUS.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe we wniosku RMS nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie w danym okresie.  Tak kształtowała się ono w poszczególnych latach:

Jeśli ZUS rozpatrzy wniosek pozytywnie i wyrazi zgodę na opłacenie składek za wybrane okresy to  będziesz musiał:

• zgłosić się do ZUS z kodem tytułu ubezpieczeń 24 01,
• opłacić składki w terminie za miesiąc, w którym złożyłeś wniosek,
• złożyć papierowo dokument rozliczeniowy za pierwszy miesiąc, za który wnioskujesz.

Dokładny termin płatności do ZUS podamy w odpowiedzi. Informacje o rozpatrzeniu wniosku otrzymasz zgodnie preferencjami wskazanymi we wniosku na PUE/eZUS lub pocztą.

foto dendoktoor / pixabay.com