Poseł Kowalski: ministerstwo informuje, że nawet niewielkie stragany muszą mieć kasy fiskalne

Poseł Michał Kowalski skierował interpelacja do Ministra Finansów w sprawie kontroli skarbowej stoiska z lodami na dożynkach w Trzebielinie w powiecie bytowskim.

„Na początku września br. w gminie Trzebielino w powiecie bytowskim odbyły się tradycyjne dożynki, w czasie których na uczestników czekało wiele stoisk gastronomicznych.

Na wydarzeniu, według relacji świadków, pojawili się kontrolerzy skarbowi, którzy zarzucili sprzedawcy lodów, że ten nie wydał paragonu. Problem polegał na tym, że część oferowanych produktów była wydawana po przekazaniu sprzedawcy specjalnie wcześniej przygotowanych voucherów, czyli bezgotówkowo.

Za to sprzedawca otrzymał mandat w wysokości 1000 zł.

Wywołało to duży sprzeciw mieszkańców obecnych na dożynkach, co spowodowało, że kontrolerzy opuścili teren wydarzenia. Jednak wielki niesmak pozostał. Przedstawiciele Urzędu Skarbowego swoim działaniem zakłócili poważnie tradycyjne, rodzinne święto.

Oburzeni są również samorządowcy, którzy uważają, że takie działania zniechęcają kupców i rolników do wystawiania swoich stoisk na festynach, zabawach czy dożynkach, co jednoznacznie wpływa na pomniejszanie prestiżu i atrakcyjności wydarzenia.

Nadmienię, iż według relacji świadków kontrolerzy skarbowi zachowywali się w sposób arogancki i skandaliczny. Czy takie zachowanie przystoi osobom reprezentującym organ państwowy?” - podkreślił poseł Kowalski.

W interpelacji zawarł pytania:

Czy jest zasadne przeprowadzanie kontroli skarbowych podczas imprez plenerowych o charakterze kulturalnym i integracyjnym, takich jak dożynki?

Czy w tej sytuacji kontrolerzy nie przekroczyli granic proporcjonalności, skoro sprzedaż odbywała się w oparciu o bony, a kara dotknęła drobnego sprzedawcę?

Jakie działania należy podjąć, aby chronić lokalnych wystawców i gospodarzy przed nadmiernymi kontrolami, które – zdaniem wielu – mają znikomy efekt fiskalny, a powodują duże straty społeczne?

Czy nie należałoby skupić wysiłków kontroli skarbowej na dużych podmiotach gospodarczych, generujących poważne straty podatkowe, zamiast na drobnych sprzedawcach podczas wydarzeń gminnych?

Czy sprawa zostanie przez Ministerstwo Finansów zbadana z przeanalizowaniem sposób prowadzenia tego typu kontroli i uwzględnieniem głosów płynący z gminy Trzebielino?

Czy nie wskazuje to na potrzebę zmiany procedur kontroli w miejscach publicznych?

* * *

Odpowiedzi udzielił z upoważnienia Ministra Finansów i Gospodarki Zbigniew Stawicki Podsekretarz Stanu Zastępca Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w Ministerstwie Finansów. Czytamy w niej:

„Szanowny Panie Marszałku,

odpowiadając na interpelację nr 12307 z 22 września 2025 r. Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Pana Michała Kowalskiego w sprawie przeprowadzenia kontroli skarbowych na przykładzie dożynek w Trzebielinie w pow. bytowskim przedstawiam następujące informacje.

W odpowiedzi na pytanie nr 1 interpelacji: „Czy jest zasadne przeprowadzanie kontroli skarbowych podczas imprez plenerowych o charakterze kulturalnym i integracyjnym, takich jak dożynki?" oraz pytanie nr 4 interpelacji „Czy nie należałoby skupić wysiłków kontroli skarbowej na dużych podmiotach gospodarczych, generujących poważne straty podatkowe, zamiast na drobnych sprzedawcach podczas wydarzeń gminnych?" uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Krajowa Administracja Skarbowa prowadzi ustawowe działania zarówno w ramach kontroli celno-skarbowej, czynności mandatowych, jak również nabycia sprawdzającego, w stosunku do podatników prowadzących działalność gospodarczą w różnych branżach i zobowiązanych do prowadzenia ewidencji sprzedaży z zastosowaniem kasy rejestrującej począwszy od niewielkich straganów na festynach, dożynkach i małych punktów handlowo-gastronomicznych, przewoźników osób, w tym w taksówkach, po duże restauracje, salony SPA czy hotele. Działania te prowadzone są w sposób ciągły, w trakcie całego roku, również w sezonie wakacyjnym, z wykorzystaniem dostępnych ww. narzędzi prawnych. W okresie wiosenno-letnim wzrasta liczba kontroli na imprezach plenerowych, a doświadczenia z przeprowadzonych dotychczasowych wieloletnich działań potwierdzają ryzyko nieprawidłowości w obszarze ewidencjonowania obrotu z zastosowaniem kasy rejestrującej na tego typu wydarzeniach.

Ustawowe działania, o których mowa wyżej, prowadzone wobec podatników lub obejmujące określone branże, mogą być poprzedzone wcześniejszym typowaniem na podstawie wyników analizy ryzyka. Działania te kierowane są, w szczególności tam gdzie najczęściej identyfikowane są przypadki braku ewidencjonowania sprzedaży towarów lub usług z zastosowaniem kasy rejestrującej, czy wydawania nabywcy paragonu fiskalnego, przez podatników działających całorocznie lub sezonowo. Należy nadmienić, że działania te mają charakter prewencyjny, tj. zapobiegający niepożądanym i negatywnym zjawiskom oraz zagrożeniom, a także usuwający ich przyczyny.

Odpowiadając na pytanie nr 2 interpelacji ,,Czy w tej sytuacji kontrolerzy nie przekroczyli granic proporcjonalności, skoro sprzedaż odbywała się w oparciu o bony, a kara dotknęła drobnego sprzedawcę? wyjaśnienia wymaga, że obowiązek stosowania kasy fiskalnej, w tym przy organizacji imprez plenerowych zależy od rodzaju sprzedawanych towarów lub usług i wielkości obrotu. W większości przypadków sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych musi być rejestrowana na kasie fiskalnej, chyba że obroty nie przekraczają określonego w prawie limitu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1902), bezwzględny obowiązek rejestrowania sprzedaży na kasie fiskalnej dotyczy m.in. wyrobów alkoholowych, tytoniowych czy usług związanych z wyżywieniem.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w obszarze ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej lub wydawania nabywcy paragonu fiskalnego, zastosowanie ma przepis art. 61 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2025 r. poz. 633), dalej: „kks”, który penalizuje nierzetelne prowadzenie księgi, zagrożone karą grzywny do 240 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 61 § 2 kks). W myśl art. 53 § 21 kks księgą są także urządzenia ewidencyjne do których prowadzenia zobowiązuje ustawa, w szczególności zapisy kasy rejestrującej. Za wykroczenie skarbowe przewidziana jest kara grzywny od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. od 1 stycznia 2025 r. -od 466,60 zł do 93 320 złotych. Karę grzywny można również nałożyć w drodze mandatu karnego w wysokości, która nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia-czyli 23 330 złotych. Działania podjęte w punkcie handlowym (stoisko z lodami, o którym mowa w przedmiotowej interpelacji) zostały przeprowadzone w formie nabycia sprawdzającego, na podstawie art. 94k ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2025 r. poz. 1131), które polega na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, w zakresie prawidłowości: 1) ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej; 2) wydawania nabywcy paragonu fiskalnego. W myśl art. 111 ust. ł ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2025 r. poz. 775, z późn. zm.) podatnicy dokonujący sprzedaży towarów lub usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych są zobowiązani do rejestrowania obrotu przy użyciu kas rejestrujących.

W opisanym przypadku, zakup lodów został dokonany przez sprawdzających z wykorzystaniem gotówki, tym samym sprzedający, będący podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą, zobowiązany był do zaewidencjonowania sprzedaży i wydania paragonu fiskalnego. Przepisy obowiązujące w tym zakresie nie odnoszą się do „proporcjonalności", tylko do zaistniałego stanu faktycznego.

Odnosząc się do pytania nr 3 interpelacji Jakie działania należy podjąć, aby chronić lokalnych wystawców i gospodarzy przed nadmiernymi kontrolami, które - zdaniem wielu - mają znikomy efekt fiskalny, a powodują duże straty społeczne? należy wskazać, że według danych na 1 stycznia 2025 roku, w Polsce istnieje 2479 gmin. Liczba stoisk handlowych na festynie dożynkowym jest zmienna i zależy od wielkości wydarzenia, organizatora, lokalizacji oraz budżetu. Nie można określić ich stałej liczby, ponieważ są to wydarzenia o różnej skali. Od lokalnych spotkań po duże, ogólnopolskie święta, które mogą mieć nawet kilkadziesiąt lub kilkaset stoisk. Wiele gmin czy urzędów zamieszcza na swoich stronach internetowych informacje (nawet w formie stacjonarnej przeprowadza szkolenia, czy też prowadzą inne akcje informacyjne) dotyczące organizacji imprez plenerowych przez lokalne społeczności i wskazuje na pojawiające się w związku z nimi obowiązki podatkowe, również związane z ewidencjonowaniem sprzedaży z zastosowaniem kasy rejestrującej.

Działania Krajowej Administracji Skarbowej prewencyjne, informacyjne i edukacyjne są podejmowane równocześnie z tymi o charakterze kontrolno-sankcyjnyrn. Dodatkowo należy nadmienić, że obowiązujące przepisy podatkowe w sposób szczególny traktują lokalnych wystawców i gospodarzy wystawiających swoje wyroby na tego typu wydarzeniach jak dożynki. Dotyczy to m.in.: - Kół Gospodyń Wiejskich, które nie muszą posiadać kasy rejestrującej, jeśli prowadzą uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, która obejmuje sprzedaż wyrobów sztuki ludowej, żywności regionalnej i biletów na występy. Kasa fiskalna jest obowiązkowa, jeśli KGW sprzedaje alkohol (o stężeniu powyżej 1,2%) lub inne towary i usługi nieobjęte zwolnieniem, lub gdy obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przekroczył 20 000 zł w poprzednim roku; - towarów będących własnością sprzedającego, jak na przykład kwiaty, warzywa czy owoce z własnych upraw, jeżeli taka sprzedaż (często dokonywana jest np. na festynach) nie jest prowadzona w sposób zarobkowy i ciągły, czyli nie posiada znamion działalności gospodarczej.

Odnośnie pytania nr 5 interpelacji „Czy sprawa zostanie przez Ministerstwo Finansów zbadana z przeanalizowaniem sposób prowadzenia tego typu kontroli i uwzględnieniem głosów płynący z gminy Trzebiel ino?" uprzejmie informuję, że opisana w przedmiotowej interpelacji sytuacja została przeanalizowana przez właściwy w Ministerstwie Finansów departament. Z materiałów otrzymanych do weryfikacji wynika, że sprzedaż odbywała się z pominięciem kasy rejestrującej, a kasa była wyłączona. Osoba obsługująca punkt przyjmowała zarówno gotówkę oraz „bony". Sprzedawczyni przyjęła mandat. Należy zauważyć, że podatki są jednym z podstawowych źródeł dochodów państwa, które pozwalają na finansowanie usług publicznych, takich jak edukacja, służba zdrowia, obronność i bezpieczeństwo czy infrastruktura. Obowiązek uiszczania podatków spoczywa na każdym obywatelu oraz przedsiębiorcy, którzy osiągają dochody z tytułu prowadzonej działalność bez względu na miejsce i okoliczności wykonywania czynności opodatkowanych.

Przechodząc do udzielenia odpowiedzi na pytanie nr 6 interpelacji „Czy nie wskazuje to na potrzebę zmiany procedur kontroli w miejscach publicznych?" należy zaznaczyć, że resort finansów nie pracuje nad szczególnym trybem postępowania, czy wprowadzania wyjątków dla uroczystości, takich jak różnego rodzaju wydarzenia plenerowe. Takie imprezy w świetle obwiązujących przepisów, w szczególności prawa podatkowego, podlegają ogólnym zasadom w nich określonym. W przedmiotowej sprawie mają zastosowanie obowiązujące przepisy prawa dotyczące kontroli celno-skarbowej, czynności mandatowych, jak również nabycia sprawdzającego określone w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej, ustawie o podatku od towarów i usług i rozporządzeniach wykonawczych do tych ustaw.

Przedstawiając powyższe mam nadzieję, że zaprezentowane informacje stanowią wyczerpującą odpowiedź na złożoną interpelację i spotkają się z uprzejmą akceptacją Pana Marszałka.”

foto pressfoto  / freepik.com