Zamknij

50. urodziny „Domu za Falochronem” [ZDJĘCIA]

06:52, 23.05.2023 hs za: UM Gdyni Aktualizacja: 07:01, 23.05.2023

Doktor Jadwiga Titz-Kosko na tle budynku mieszkalnego „Za Falochronem”, [ok. 1977 r.], fot. nieznany, Muzeum Miasta Gdyni

50 lat temu, dokładnie 30 maja 1973 r., do „Domu za Falochronem” ulokowanego w północno-zachodniej części Witomina, objętej rewitalizacją, wprowadzili się pierwsi mieszkańcy. Ta okrągła rocznica to okazja nie tylko do opowiedzenia o historii wyjątkowego punktu na mapie naszego miasta, lecz również do zaproszenia tu mieszkańców Gdyni i do włączenia mieszkańców Domu w życie dzielnicy. W maju rozpoczyna się cykl jubileuszowych wydarzeń, przygotowanych przez kilka miejskich instytucji.

Miejsce powstało jako odpowiedź na potrzeby osób chorych reumatycznie. Było też owocem szerszego spojrzenia uwzględniającego nie tylko pełen zakres świadczeń kierowanych do osób cierpiących, ale także prawa człowieka, przejawiające się w umożliwieniu korzystania z prawa do życia w społeczeństwie.

„Dom za Falochronem” na trwałe wpisał się w krajobraz Witomina, choć nie każdy dostrzega jego wysokie walory architektoniczne i ujęte w nim uzupełniające się funkcje. Pomyślano o nich – w kontekście przyszłych użytkowników – już na etapie koncepcyjnym projektu, czyli niemal 60 lat temu, odpowiadając na rosnące potrzeby starzejącego się społeczeństwa oraz trudy codzienności osób z chorobami reumatycznymi. Należy tu podkreślić rolę inicjatorki, doktor Jadwigi Titz-Kosko, i grona osób, które wokół siebie skupiła. Ich skuteczność doprowadziła do realizacji inwestycji i trwającej od półwiecza działalności Domu.

Patrząc od innej strony, to szczególne miejsce jest nieodłącznym elementem pejzażu kulturowego i współtworzy tożsamość dzielnicy czy – szerzej – Gdyni. „Dom za Falochronem”, od początku funkcjonowania, zyskując znaczną rozpoznawalność i popularność nie tylko w Trójmieście, ale i w całej Polsce, wpłynął na inne, bardziej współczesne naszemu postrzeganie seniorów i osób chorych przewlekle. Udowodnił, że miejsce ich zbiorowego zamieszkania uzupełnione o specjalistyczną opiekę i pomoc może stać się prawdziwym domem.

Aktualnie „Dom za Falochronem” funkcjonuje pod nazwą Spółdzielnia Mieszkaniowa „Senior" im. dr Jadwigi Titz-Kosko. Od początku istnienia budynek łączy wiele funkcji i usług. To nie tylko miejsce do mieszkania, lecz również takie, w którym mieszkańcy mogą zaspokoić ważne potrzeby, bez konieczności wychodzenia poza budynek. Znajdują się tu bowiem gabinety pielęgniarskie, stołówka, świetlica, pralnia, salon fryzjerski, sklepik, biblioteczka, kaplica. Jest oddział rehabilitacji, w którym pomoc otrzymują również seniorzy. Przy budynku, od strony Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, znajduje się ogród.

Wystawa prac mieszkańców, 1984 r., fot. Małgorzata Tokarz, Muzeum Miasta Gdyni

- Ten unikalny koncept pod względem architektonicznym, ale przede wszystkim społecznym, był wizjonerskim przedsięwzięciem, na kilka dekad przed tym, gdy zaczęto mówić o wartości deinstytucjonalizacji – podkreśla Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji. – „Dom za Falochronem” dawał i daje  mieszkającym w nim seniorom szansę, by mieszkali sami – każdy z nich ma swoje małe mieszkanie, i funkcjonowali samodzielnie, ale z niezbędną opieką „pod ręką”. To szalenie ważne, bo wpływa na ich dobrostan i poczucie samostanowienia o sobie. Dokładnie taki jest też cel procesu deinstytucjonalizacji szeroko rozumianych specjalistycznych usług społecznych, który w Gdyni z powodzeniem jest wdrażany od 20 lat. Istotą deinstytucjonalizacji jest zdecydowane ograniczanie roli instytucji, które całkowicie zaspokajają potrzeby podopiecznych, ale nie dają im takiej jakości życia, jaką cieszyliby się w domowym otoczeniu. Chodzi o podstawowe aspekty życia, np. możliwość decydowania o tym, kiedy i co się je, gdzie się spaceruje, jak spędza się czas. Usługi opiekuńcze, które jako miasto świadczymy na poziomie lokalnych społeczności, czy działania aktywizacyjne realizowane przez Centrum Aktywności Seniora gwarantują to, że osoby wymagające wsparcia pozostają w swoim środowisku naturalnym, domowym, i mają zarazem wsparcie w ramach społeczności lokalnej, do której przynależą.

Warto podkreślić, że Gdynia od 2003 r. świadczy w SM „Senior" usługi opiekuńcze w dużej skali. Obecnie pod opieką Gdyńskiego Centrum Usług Opiekuńczych jest 44 z około 250 mieszkańców.

„Dom za Falochronem” w budowie, 1973 r., fot. nieznany, Muzeum Miasta Gdyni

Życie w „Domu za Falochronem” toczy się wartko. Prelekcje, wykłady, cykliczne i częste potańcówki, nawet pokaz mody w wykonaniu mieszkańców sprawiają, że jedna z mieszkanek, pani Teresa, mówi „czuję, że żyję”. Z pewnością nie jest to zdanie odosobnione. Hole wypoczynkowe usytuowane na każdym piętrze sprzyjają kontaktom międzyludzkim, a podobny wiek mieszkańców sprawia, że mogą oni liczyć na wzajemne zrozumienie.

- Od 10 już lat w Spółdzielni Mieszkaniowej "Senior" działa filia Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, potocznie nazywana „Falochronem” – mówi Bożena Zglińska, Dyrektor Centrum Aktywnego Seniora. – Idea utworzenia w tym miejscu filii Uniwersytetu wypłynęła z potrzeby mieszkańców spółdzielni, którzy nie mogli dojechać do centrum, a chcieli się rozwijać i aktywnie spędzać czas. Przez te 10 lat mieliśmy 242 studentów, w tym około 10 osób od początku nieprzerwanie uczęszcza na zajęcia. Najstarsza studentka filii ma obecnie 92 lata, a bywało, że i 98-letnia pani uczęszczała na zajęcia, poruszając się na wózku. Jak widać każdy ma prawo i możliwości być aktywnym Seniorem w Gdyni. Nawet, jeśli ma problemy z poruszaniem się po mieście, to miasto stwarza możliwości edukacji i integracji w miejscu zamieszkania. Wszystko zależy od dobrej organizacji. Centrum Aktywności Seniora z przyjemnością wychodzi naprzeciw potrzebom Seniorów i realizuje innowacyjne pomysły.

Formuła filii świetnie się sprawdza. Studenci wybierają z dostępnej puli przedmiotów zazwyczaj trzy zajęcia, które zaciekawią całą 25-osobową grupę i muszą się ze sobą w tym względzie dogadać, to „test” na zgranie się grupy. Przedmioty zmieniane są co trzy lata. Aktualnie realizowane są zajęcia o nazwie Trening pamięci, który cieszy się szczególnym zainteresowaniem i jest wykładany od początku, i z ziołolecznictwa. Przez te 10 lat spektrum zagadnień w filii „Falochron” Uniwersytetu Trzeciego Wieku było szerokie – od podróży z National Geographic przez wędrówki po kresach, dzieje Polski, Pomorza, Gdyni czy historię życia codziennego, po zagadnienia z literatury polskiej, gerontologii czy zajęcia pt. „Natura zamknięta w abecadle”, czyli kompendium wiedzy o zdrowym trybie życia w zgodzie z naturą.

Spółdzielnia Mieszkaniowa „Senior" znana powszechnie pod swoją pierwotną nazwą - „Za Falochronem", przez ponad 50 lat utrwaliła się w pamięci gdyńskiej społeczności – mówi Piotr Killman, Prezes Spółdzielni. – W momencie wybudowania, w 1973 roku, była nowoczesnym i bardzo funkcjonalnym obiektem, perełką architektoniczną Gdyni. Aktualnie jesteśmy jedyną Spółdzielnią Mieszkaniową o charakterze senioralnym w Polsce. Dzisiejsze szybko starzejące się społeczeństwo wymaga jednak odpowiednich zmian, między innymi w ustawodawstwie, aby seniorzy w jesieni swojego życia nie czuli się zepchnięci na margines. Niedopuszczenie do wykluczenia naszych seniorów należy do jednych z zadań naszej Spółdzielni.

Jeden z holi wypoczynkowych dla mieszkańców i gości, 2022 r., fot. Anna Maria Biniecka, Muzeum Miasta Gdyni

50. Urodziny „Domu za Falochronem”

To przesiąknięte humanitaryzmem i piękną historią miejsce wymaga, w roku okrągłej rocznicy, wyjątkowej celebracji. Na cykl wydarzeń pod nazwą 50. Urodziny „Domu za Falochronem”, przygotowany przez kilka instytucji miejskich: Muzeum Miasta Gdyni, Laboratorium Innowacji Społecznych, Agencję Rozwoju Gdyni, Gdyńską Szkołę Filmową i Gdyńskie Centrum Filmowe, we współpracy z SM „Senior", składają się:

Prelekcja: „Dom za Falochronem" – miejsce niepowtarzalne. 30 maja, wtorek, godz. 17:00, SM „Senior", ul. Chwarznieńska 136/138. Prelekcja ma charakter otwarty.

Spacer architektoniczny: Witomino nieznane. 3 czerwca, sobota, godz. 10:00, start: SM „Senior", ul. Chwarznieńska 136/138. Obowiązują zapisy (w Agencji Rozwoju Gdyni).

Spotkanie dla seniorów dotyczące oferty Sieci Przystani w Gdyni: Porozmawiajmy o aktywnościach! 11 lipca, wtorek, godz. 10:00, SM „Senior", ul. Chwarznieńska 136/138. Spotkanie otwarte dla wszystkich seniorów, nie tylko mieszkańców SM „Senior".

Spacer po dawnej dzielnicy Witomino-Radiostacja: Aneks o eks. 7 lipca, poniedziałek, godz. 14:00, start: SM „Senior", ul. Chwarznieńska 136/138. Spacer ma charakter otwarty.

Spotkanie o obiektach muzealnych: Przedmioty wspólne. 26 lipca, środa, godz. 14:00, SM „Senior", ul. Chwarznieńska 136/138. Spotkanie ma charakter otwarty.

Foto-spacer architektoniczny po „Domu za Falochronem". 31 sierpnia, czwartek, godz. 9:00, SM „Senior", ul. Chwarznieńska 136/138. Obowiązują zapisy (w Agencji Rozwoju Gdyni).

Piknik w ogrodzie: „Dom za Falochronem" zaprasza! 9 września, sobota, godz. 12:00, SM „Senior", ul. Chwarznieńska 136/138. Piknik ma charakter otwarty.

Spotkanie dotyczące historii miejsca: Witomino. Dzielnica wyjątkowa. 19 października, czwartek, godz. 17:00, zbiórka: ul. Widna 1. Spotkanie ma charakter otwarty.

Sto lat! Uroczyste podsumowanie Urodzin „Domu za Falochronem". 16 listopada, czwartek, godz. 17:00, Gdyńskie Centrum Filmowe, Plac Grunwaldzki 2. Wydarzenie ma charakter otwarty.

Szczegóły wydarzeń i sposób zapisywania się będą podawane przed każdym wydarzeniem w kanałach komunikacyjnych organizatorów i w Ratuszu.Część wydarzeń w ramach 50. Urodzin „Domu za Falochronem” jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020

Budynek mieszkalny od strony ogrodu, 2022 r., fot. Anna Maria Biniecka, Muzeum Miasta Gdyni

(hs za: UM Gdyni)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(0)

Brak komentarza, Twój może być pierwszy.

Dodaj komentarz

0%