Poseł Michał Kowalski: Agencja Fitch obniżyła perspektywę ratingową Polski ze stabilnej na negatywną

5 września 2025 r. agencja ratingowa Fitch ogłosiła decyzję o zmianie perspektywy ratingu na negatywną, utrzymując jednocześnie ocenę ratingową Polski na poziomie A-/F1 odpowiednio dla długo- i krótkoterminowych zobowiązań w walucie zagranicznej oraz A-/F1 odpowiednio dla długo- i krótkoterminowych zobowiązań w walucie krajowej.

Głos w tej sprawie w Sejmie zabrał pomorski poseł Michał Kowalski.

"Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Agencja Fitch obniżyła perspektywę ratingową Polski ze stabilnej na negatywną, jasno wskazując na gwałtowne pogorszenie stanu finansów publicznych oraz brak wiarygodnej strategii konsolidacji fiskalnej. To jest bezpośredni rezultat polityki fiskalnej wprowadzonej przez rząd Donalda Tuska - rekordowego deficytu sięgającego prawie 7% PKB w 2025 r. oraz szybkiego wzrostu długu, który ma dojść do niemal 70% PKB w 2027 r. Co rząd powie Polakom? Że jego własne decyzje, nie czynnik zewnętrzny, stoją za tym obniżeniem? I jakie konkretne działania naprawcze zostaną podjęte, aby uniknąć kolejnych obniżek ratingu i wzrostu kosztów obsługi długu?

Kolejne decyzje o zwiększeniu wydatków publicznych i brak odpowiednich reform ograniczających deficyt potwierdzają, że obecny kierunek polityki fiskalnej jest tragiczny, nieodpowiedzialny i krótkowzroczny. Fitch jasno zaznaczył, że to właśnie krajowa polityka budżetowa i brak stabilności instytucjonalnej stanowią główny powód zmiany tej perspektywy."

* * *

Decyzja agencji spowodowana jest w szczególności zwiększonym deficytem w latach 2024 i 2025 (na poziomie prawdopodobnie 6,7% PKB) a także zwiększonymi wyzwaniami politycznymi we wdrażaniu środków fiskalnych oraz, w ocenie agencji, brakiem wiarygodnej kotwicy fiskalnej, które prawdopodobnie skomplikują zdolność Polski do przeprowadzenia znaczącej konsolidacji fiskalnej przed kolejnymi wyborami parlamentarnymi w 2027 r. Agencja przewiduje, że wyższy deficyt fiskalny doprowadzi do szybszego wzrostu długu sektora instytucji rządowych i samorządowych, zmierzającego do 68% PKB do 2027 r.

Fitch prognozuje, że deficyt wzrośnie do 6,9% w 2025 r. (ponad dwukrotnie więcej niż mediana „A” wynosząca 2,9%), a następnie nieznacznie spadnie do 6,8% PKB w 2026 r., powyżej rządowej prognozy budżetowej wynoszącej 6,5%, a następnie do 6,3% w 2027 r.

Agencja Fitch prognozuje, że dług sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrośnie do 59,3% PKB w 2025 r. z 55,3% w 2024 r. i 49,5% w 2023 r.

Agencja Fitch prognozuje, że relacja długu publicznego do PKB będzie nadal rosła w kolejnych latach, o ile nie zostaną podjęte dodatkowe działania konsolidacyjne.

Agencja Fitch prognozuje wzrost na poziomie 3,2% zarówno w 2025 r., jak i w 2026 r., powyżej mediany na poziomie 2,3%, ponieważ wpływ amerykańskich ceł na perspektywy wzrostu w strefie euro zostanie w dużej mierze złagodzony przez konsumpcję krajową i wzrost absorpcji funduszy UE (około 1% PKB w 2025 r. i 3% w 2026 r.). Niemniej jednak wdrożenie reform niezbędnych do utrzymania finansowania UE pozostanie kluczowe dla utrzymania silnego wzrostu PKB.

Agencja Fitch prognozuje, że w latach 2025–2027 deficyt rachunku bieżącego wyniesie ok. 1%, co w zupełności zostanie pokryte dzięki napływowi netto bezpośrednich inwestycji zagranicznych wynoszącemu średnio 2% PKB. Bufory zewnętrzne Polski nadal się wzmacniają, a prognozowane rezerwy walutowe mają osiągnąć 249 mld USD (214 mld EUR) do końca 2025 r., pokrywając 5,3% prognozowanych bieżących płatności zagranicznych. W wyniku redukcji zadłużenia sektora publicznego i prywatnego zadłużenie zagraniczne netto Polski spadło z 37,1% PKB w 2013 r. do pozycji wierzyciela netto na poziomie -1,7% w 2024 r. (mediana „A” -6,0%). Agencja Fitch przewiduje, że w średnim terminie Polska będzie nadal wzmacniać swoją pozycję wierzyciela netto.

Perspektywy ratingu

Czynniki, które mogą wpłynąć na podniesienie oceny ratingowej to wzrost zaufania do zdolności Polski wdrożenia środków konsolidacji fiskalnej wystarczających do ustabilizowania relacji długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB w perspektywie średnioterminowej.

Obniżenie ratingu jest możliwe w przypadku niepowodzenia w ustabilizowaniu długu publicznego w stosunku do PKB w średnim okresie, na przykład z powodu braku możliwości wdrożenia środków konsolidacji fiskalnej, niższego wzrostu lub znacznego wzrostu kosztów finansowania rządu.

Przyczyną mogą być ponadto znacznie niższe średnioterminowe perspektywy wzrostu, np. z powodu erozji konkurencyjności lub słabszego otoczenia zewnętrznego.