Duda: jest zapowiedź zmian w systemie gospodarowania odpadami dla gmin wiejskich

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało kolejne nabory i zmiany w prawie, które mają poprawić system gospodarowania odpadami w mniejszych gminach. W odpowiedzi na poselską interpelację resort wskazał m.in. na możliwość pozyskania środków z Programu FEnIKS, planowane konkursy NFOŚiGW oraz przygotowywaną nowelizację tzw. ustawy czystościowej.

- Dostosowanie terenów wiejskich do przepisów związanych z gospodarką odpadami musi być procesem. Gminy wiejskie nie posiadają odpowiedniej infrastruktury i w bardzo wielu przypadkach nie mają "wielkich pieniędzy" na realizację zadań, które docelowo zbudują cały system gospodarowania śmieciami w krótkim okresie. Minione pół roku pokazało, że w związku z obowiązkiem segregowania tekstyliów również duże aglomeracje mają problem. To dlaczego od małych miejscowości, przede wszystkim wsi oczekuje się cudów od razu? Rolą państwa jest zabezpieczenie możliwości segregowania śmieci i odpowiedniego ich składowania. Oczywiście ma w tym swój udział również samorząd, ale on musi mieć na to fundusze. Jeśli buduje się restrykcyjny program, to warto zacząć od siebie i najpierw uderzyć się w pierś zadając pytanie - czy prawodawca przygotowując przepisy dokonał diagnozy i wziął pod uwagę wszystkie uwarunkowania? Potem możemy porozmawiać o konsekwencjach. Polska wieś jest cały czas traktowana po macoszemu. My chcemy funkcjonować zgodnie z przepisami prawa, ale musi być ono mądre i mądrze wprowadzone - podkreśla Wojciech Duda, radny powiatu bytowskiego.

Poselska interwencja

Poseł Rafał Romanowski skierował do MKiŚ interpelację w sprawie niewystarczającej infrastruktury przetwarzania i segregacji odpadów na terenach wiejskich w powiatach ciechanowskim, przasnyskim, mławskim, żuromińskim i płońskim zwrócił się poseł. Zwrócił w niej uwagę, że wójtowie i mieszkańcy gmin wiejskich północnego Mazowsza skarżą się na brak lokalnej infrastruktury umożliwiającej skuteczną segregację, przetwarzanie oraz czasowe magazynowanie odpadów komunalnych.

„Gminy te borykają się z wysokimi kosztami transportu odpadów do odległych instalacji, ograniczoną dostępnością punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK), a także brakiem środków finansowych na rozwój nowoczesnych rozwiązań technologicznych w tym zakresie” – wyjaśnił poseł.

Romanowski zapytał resort, czy w związku z tym planowane są programy inwestycyjne dla gmin wiejskich w celu budowy lub modernizacji PSZOK-ów, kompostowni lokalnych lub instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów oraz czy planowane jest zwiększenie wsparcia dla gmin wiejskich na działania edukacyjne w zakresie prawidłowej segregacji odpadów.

W odpowiedzi wiceminister Krzysztof Galos przypomniał, że resort bierze udział w realizacji ogólnopolskiego Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), w którym o dofinansowanie na rozwój gospodarki odpadami mogą ubiegać się m.in. gminy wiejskie.

„Od roku 2023 ogłoszono kilka naborów, w tym w zakresie selektywnego zbierania odpadów oraz ich zagospodarowania. Środki przeznaczone na ten cel skierowane do samorządów przekroczyły 500 mln zł wkładu UE. Aktualnie trwa ocena dotychczas złożonych aplikacji, a po jej zakończeniu – w przypadku stwierdzenia dalszej dostępności środków – podjęta zostanie decyzja w zakresie możliwości ogłoszenia kolejnych naborów” – wyjaśnił wiceminister.

Jako dodatkowe źródło wsparcia wiceszef resortu podał środki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), informując o planowanym w tym zakresie naborze.

„Zgodnie z informacjami podanymi na stronie NFOŚiGW, w ramach programu priorytetowego Gospodarka o obiegu zamkniętym, w tym gospodarowanie odpadami, ochrona wód i gospodarka wodna, planowane jest uruchomienie w grudniu 2025 r. dwóch naborów z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi, które powinny potrwać do połowy 2026 r.” – podał Krzysztof Galos.

W zakresie edukacji i informacji mieszkańców o prawidłowym sposobie prawidłowej segregacji odpadów wiceszef resortu przekazał, że ministerstwo „podejmuje szereg działań, które ukierunkowane są na ww. kwestie, a w efekcie przekładają się na jakość odpadów, które przekazywane są do zagospodarowania w instalacjach”. Jako przykład wiceszef resortu podał ogólnopolską kampanię informacyjną prowadzoną na stronie internetowej ministerstwa, opracowanie serwisu tematycznego i inne ogólnopolskie kampanie informacyjno-edukacyjne, które uwzględniają tematy środowiskowe i klimatyczne.

„W ramach zaplanowanych w tym roku działań edukacyjnych przewidziano m.in. dwuletnią kampanię informacyjno-edukacyjną na temat nowego systemu kaucyjnego opakowań po napojach, w którym poruszone zostaną wątki związane z odpadami. Działania te będą skierowane do Polek i Polaków, z uwzględnieniem lokalnych grup społecznych” – zapowiedział wiceminister.

W swojej odpowiedzi Krzysztof Galos odpowiedział też na pytanie, czy w ministerstwie planowane są zmiany legislacyjne lub organizacyjne, które mogłyby umożliwić tworzenie mniejszych, lokalnych instalacji, bez konieczności spełniania wymogów właściwych dla dużych RIPOK-ów. Jak przekazał, resort pracuje nad zmianami w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a projekt nowelizacji został wpisany do wykazu prac Rady Ministrów.

„Projekt ten zakłada doprecyzowanie przepisów, uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi oraz wprowadzenie możliwości dla samorządów stworzenia bardziej optymalnego systemu gospodarowania tymi odpadami, dostosowanego do lokalnych warunków” – wyjaśnił Galos.

mc/