Tata z maluchem w domu

Gdy na świat przychodzi dziecko zazwyczaj zostaje z nim w domu mama. Jednak ojcowie coraz częściej angażują się w pełnowymiarową opiekę nad maluchami. Przed zbliżającym się Dniem Ojca warto przypomnieć ich uprawnienia. Mogą oni wykorzystać część urlopu macierzyńskiego, cały urlop rodzicielski i przeznaczony specjalnie dla nich urlop ojcowski.

Rodzice nowonarodzonego dziecka mogą liczyć łącznie na 61 tygodni wolnego od pracy, na które składają się urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Dotyczy to także opiekunów, którzy przyjęli dziecko na wychowanie. Okres ten może być dłuższy dla rodziców, którym urodziło się lub przyjęli na wychowanie więcej niż jedno dziecko, a także dla rodziców dziecka, które otrzymało zaświadczenie „Za życiem”.

Panowie mają też prawo do urlopu ojcowskiego. Podczas korzystania z tych urlopów otrzymują płatny zasiłek macierzyński, o ile podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.

Po urodzeniu bądź przyjęciu na wychowanie jednego dziecka urlop macierzyński trwa 20 tygodni. Zdecydowanie częściej korzystają z niego kobiety. Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego jest zarezerwowane tylko dla matki. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach ojciec może wówczas przejąć opiekę nad noworodkiem.

Natomiast, jeśli po 14 tygodniach od urodzenia dziecka mama będzie chciała wrócić do pracy, to maluchem może zaopiekować się ubezpieczony tata. Na Pomorzu od stycznia do kwietnia tego roku 178 mężczyzn zdecydowało się na urlop macierzyński. W tym samym czasie z tego świadczenia skorzystało ponad 7,4 tys. pań.

Po urlopie macierzyńskim rodzice mają prawo do urlopu rodzicielskiego, który wynosi 41 tygodni - w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka lub 43 tygodnie - w przypadku, gdy chodzi o więcej niż jedno dziecka. Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo lub w częściach, nie później niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 rok.

Można go podzielić na maksymalnie 5 części. Dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługuje tylko jednemu z rodziców. Jeśli ubezpieczona mama wykorzystała urlop rodzicielski w maksymalnym wymiarze 32 lub 34 tygodni, to pozostałe 9 tygodni może wykorzystać tylko tata. W ciągu pierwszych czterech miesięcy 2024 r. naszym województwie 879 panów skorzystało z tej formy urlopu, podczas gdy rok wcześniej było ich tylko 105.

Niezależnie od urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, ubezpieczonemu ojcu dziecka przysługuje dwutygodniowy urlop ojcowski. Można go wykorzystać do dnia, w którym dziecko skończy 12 miesiąc, albo dnia, w którym minie 12 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka, jednak nie dłużej niż do dnia, w którym dziecko skończy 14 lat.

Jeśli ojciec miał prawo do urlopu ojcowskiego w dniu 26 kwietnia 2023 r., to może skorzystać z tego urlopu do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia albo 14 roku życia, o ile nie upłynęły 24 miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie tego dziecka. Na Pomorzu z urlopu ojcowskiego w ciągu czterech miesięcy 2024 r. skorzystało ponad 3,3 tys. mężczyzn.