Zwolnienia lekarskie pod lupą

W 2024 r. pomorskie oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podczas kontroli zwolnień lekarskich stwierdziły nieprawidłowości w 2250 przypadkach. To o 500 więcej niż  rok wcześniej. Suma  zakwestionowanych w ten sposób zasiłków przekroczyła 3,1 mln zł i tym samym wzrosła o 1,4 mln zł.

ZUS prowadzi dwa rodzaje kontroli zwolnień lekarskich. Sprawdza prawidłowość ich wykorzystania i  prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich. W pierwszym przypadku sprawdza, czy chory wykorzystuje zwolnienie zgodnie z jego przeznaczeniem i stosuje się do zaleceń lekarza, a nie np. dorabia czy bierze udział w zawodach sportowych.

W drugim lekarze orzecznicy weryfikują, czy osoba na zwolnieniu lekarskim nadal jest chora, a tym samym niezdolna do pracy. Kontrole to ustawowe zadanie ZUS.

W minionym roku pomorskie oddziały ZUS skontrolowały wykorzystywanie zwolnień lekarskich przez prawie 9,3 tys. osób. W wyniku kontroli prawo do zasiłku cofnięto w blisko 1,2 tys. przypadkach. Kwota cofniętych zasiłków to ponad 2,1 mln zł. W czasie zwolnienia ubezpieczony powinien postępować tak, by jak najszybciej odzyskać sprawność i wrócić do pracy. 

Niezależnie od wskazań lekarskich, może wtedy wykonywać tylko czynności codzienne i te, związane z poprawą stanu zdrowia, np. może pójść na wizytę lekarską, do apteki czy po zakupy spożywcze. Czasem zwolnienia lekarskiego nie można swobodnie dysponować, tak jak np. urlopem wypoczynkowym. Wykorzystywanie go niezgodnie z przeznaczeniem powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego za cały okres.

W 2024 r. w woj. pomorskim lekarze orzecznicy ZUS wydali 20,4 tys. orzeczeń w sprawie zwolnień lekarskich. Ich efekt to ponad 1,1 tys. przypadków, gdzie kontrolowanych uznano za zdolnych do pracy i zwolnienia, które skrócono łącznie o 8773 dni, czyli ponad 24 lata. 

W sumie, w wyniku takich kontroli, cofnięto zasiłki chorobowe w łącznej kwocie 999 tys. zł. Podczas tego rodzaju kontroli lekarze orzecznicy sprawdzają czy ubezpieczony,  który korzysta ze zwolnienia nadal jest chory i można je kontynuować, czy też powinno zostać skrócone. Lekarz orzecznik może przeprowadzić badanie, ale także wystawić skierowanie na badanie specjalistyczne. Może też poprosić o udostępnienie dokumentacji medycznej czy zlecić wykonanie badań pomocniczych. Jeżeli stwierdzono nieprawidłowości ZUS wydaje decyzję o odmowie prawa do świadczeń lub obowiązku zwrotu nienależnie pobranych zasiłków.

Do obu rodzajów kontroli typuje się zwolnienia, które m.in. budzą wątpliwości z uwagi na okres niezdolności do pracy nieadekwatny do schorzenia, czy przypadki, w których ubezpieczony dostaje kolejne zwolnienia od różnych lekarzy na różne schorzenia. 

Zawraca się też uwagę na tych, którzy nie stawili się na badanie przez lekarza orzecznika w wyznaczonym terminie lub wcześniej dopuścili się nadużyć.